KÖY FIRINI YAPIMI

Kemalpaşa Yukarı Kızılcada arılarımı koyduğum arazide, gittiğimde kalabiliceğim tek odalı kulübem var.  Kıştan çıkarken arılarıma teşfik amaçlı şuruplama yapıyorum, rüzgarlı havalarda ateş yakmak riskli oluyordu. İnternette araştırmalarım sonucu köy fırını ve benzer adlarda birkaç örnek buldum.( file:///C:/Documents%20and%20Settings/Administrator/Desktop/K%C3%B6y-F%C4%B1r%C4%B1n%C4%B1-Yap%C4%B1m%C4%B1.html) Bu örnek üzerinde değişikler yaparak işime yarar diye düşündüm. Hem şurup hazırlamak ve hem de ekmek pişirmekten tandır yapmaya kadar her ihtiyacımı karşılayacak bir model üzerinde oğlumla epeyce kafa yorduk.

 Proje işi tamamlanınca bahçenin uygun olduğunu düşündüğüm böldesinde ilk kazmayı vurdum. Şubat ayında zemin düzeltme işinden başladım.

 Teraziye alınan zemin üzerine kaldırım kenarlarında kullanılan, yenileme çalışması sebebiyle bir kenara atılmış tretuar (galiba böyle deniyor) taşlarından 9-10 tane dizdim.

 Bunları yaparken zeminin terazide kalmasına özen gösterdim.

 Daha sonra beton atarak zemini sağlamlaştırdım.

 Terazide kaldığından emin olmak için üzerine 5 cm lik bir tesfiye betonu atarak üzerine ateş tuğlalarını dizdim.

 Fırının olması geren büyüklüğüne göre tekrar beton atarak zemin işini tamamladım. Daha sonradan ateş tuğlalarının aralarının derzi yapıldı. İşlem bitince ortalama 30 cm lik bir beton zeminim oldu.

 İki sıra takoz tuğla ile duvar ördükten sonra kardeşim Ahmet’in yardımıyla kalaslardan kalıp hazırladık. Bu kalıp sayesinde mümkün olduğunca düzgün duvar örmek biraz daha kolay olacak.

 Birinci kat seviyesini tamamladıktan sonra araya beton yerine delikli takoz tuğla ve 14 lük inşaat demiri kullanarak ikinci zemini oluşturmaya başladım. Neden beton değilde tuğla yapmam gerektiği konusunda Oğlum Oğuzhan’la epeyce kafa yorduk. Oğlum betonun ateşe dayanıklılığının belli bir süre sonra sona erdiğini ama tuğlanın bu tür bir sıkıntısının olmadığını dolayısıyla daha uzun süre dayanacağını söyledi. Bu arada, oğlum İnşaat Mühendisliği son sınıf öğrencisi idi fırın yapımı sırasında.

Fırının hesaplanan merkezinde bir ateş tuğlası boyutunda bir açıklık bıraktım. Alt katta şerbet hazırlarken yakılan ateş ve duman buradan üst kata çıkacak ve üst katı da ısıtacak. Bol tuzlu şamot harcı hazırlayarak tuğlaların üzerine 2-3 cm lik bir tesfiye hazırladım ve üzerine ateş tuğlası dizdim. Seviye ayarlaması yaptıktan sonra kalıbını çaktım. 

Ateş tuğlalarının mümkün olduğunca terazide olmasına dikkat ettim. Daha sonra ateş tuğlası ve kalıp arasına beton attım. Bu beton ateş görmeyecek sadece arakatın (alt katın tavanı, üst katın zemini) daha sağlam olmasını sağlayacak. Beton atma sırasında kenardaki ateş tuğlalarının bazılarının terazisinde kaymalar oldu ama yapacak birşey yok.Bu arada ateş tuğlalarında fırının merkezine geleni portatif; şerbet hazırlarken yerinden alınacak ve üst katın da ısınması sağlanacak, sadece üst kat kullanılacaksa yerine konup ateş üst katta yakılacak. 

Fırının üst katı kubbe şeklinde olacak bunun için oğlumun hazırladığı çizime göre hazırlattığım 4 adet saç kalıba destek olması için  13-15 adet gibi sert kartondan kalıp ölçülerine göre kesim yaptım.Bunları beşlik pimaşın etrafına silikonla sabitleyerek kubbe şeklini tamamladım. Yanlız silikon çabuk kurumadığından  şekil çabuk bozuluyor bu beni epeyce zorladı. Daha sonra bu kalıbın üzerini koli bantıyla kaplayarak kubbe kalıbını tamamladım. 

Kartonun kalan kısımları da sobada değerlendirildi. 

Proje hazırlanırken kaç ateş tuğlası ile işlem yapılacak, hangi açıyla işlem tamamlanacak kısmını es geçmiştik, bu işi ateş tuğlalarının üzerine çizimi yaptıktan sonra sıralayarak ayarlamasını yapıp tekrar kaldırdım. Zemindeki ateş tuğlalarının arasına derzlerini hazırlayıp zeminin sağlamlığını garantiledim. 

Kubbe kalıbını yerine yerleştirip kubbe yapımına başladım. Ateş tuğlasının örülmesi diğer tuğlaya göre daha zor, yuzey pürüzsüz olduğundan sabitlemek zor, en ufak bir dokunma yerinden oynamasına sebep oluyor, bu durumda harcı temizleyip yeniden yapmak gerekiyor. Fırının kapısı kemer şeklinde olacak tabi bunun çizimleride oğluma ait, saç kestirip kalıp hazırlattım, bu kalıp işimi acayip kolaylaştırdı. 

Kubbenin üstten görünüşü, karton kalıp güzel olmuş çok işime yaradı. Kubbenin ilk sırası ateş tuğlasından dikine örülerek 20 cm yükseltildi, duvar genişliği 10 cm. İkinci ve daha sonraki sıralar ateş tuğlasını kesme işlemi zok zor olduğundan takoz tuğla canavar dedikleri taşlama makinasıyla ikiye bölinerenek 10x10x5 ölçüleri elde edildi ve bu ölçü kullanıldı, hatta birleşme yerleri üst üste gelmesin diye bu ölçü tekrar bölünerek 10x5x5 kullanıldı. Tuğlaları dizerken yerleştirme açısının fırının merkezine bakmasına özen gösterdim ki kubbe sağlam olsun 

Kubbe tamamlandıktan sonra makul bir süre beklenerek kubbe kalıbı söküldü ve ilk ateş yakıldı. Sonuç sevindirici gayet güzel yanıyor.

Yine saç kalıp kullanılarak fırının kapı kısmını yaptım. Fırının iç katısı 50 cm, dış kapısı 60 cm. Kalıp kullanınca kemer yapımı çok kolay oluyor.

Kapı kısmını yaparken birinci kapının hemen bitişiğine baca yerini ayarladım baca ölçüsü 30x30 luk baca tuğlası. Baca tuğlasını yerleştirdikten sonra kubbenin dış kısmına ikinci bir sıva işlemi yaptım.

 Kubbe kısmı tamamlandıktan sonra sıra dış duvarları örmeye geldi. Bu bölüm ate görmeyecek onun için sekizlik tabir edilen normal tuğlayla ördüm.

Kubbe ve dış duvar arasında kalan bölüme kubbeyi tam saracak şekilde cam elyafı sardım. Böylece ısı kaybını en aza indirdiğimi düşünüyorum 

Kubbe ve dış duvar arasında kalan kısmı gaz beton molozuyla doldurdum. Gazbeton hem ısıya dayanıklı ve hen de hafif fırına yük olmayacak. Çatıyı beton yapmaya karar vererek kalıbını hazırladım. Gazbetonun üzerine demiri bağlayıp betona hazırladım.

 Çatıya 8-10 cm lik beton atarak işlemi tamamladım.

Daha sonra baca tuğlalarını dizerek fırın işini genel anlamda bitirdim.

Makul bir süre bekledikten sonra kalıpları söktüm, fırının iç temizliğini yaptım ve sıra denemeye geldi.

İlk denemeyi güveçte kuru fasulye ve pide yaparak gerçekleştirdim. İkisi de gayet güzel oldu.

Fırın yapımı ile ilgili çekilmiş çok resim var, ancak buraya geneli yansıtacak seçilen resimler kondu. Kullanılan malzemelerin özelliklerine çok fazla girilmedi. Fırın yapımı ile ilgilenen arkadaşlar olursa detaylar konusunda seve seve bilgi verebilirim.